..:: ඉල් පුන් පොහොය දින සිදුවූ විශේෂ සිදුවීම් හා අවස්ථා ::..

පෙර පොහොය දිනයන් මෙන්ම ඉල් පුන් පොහොය දිනයේ දීද සම්බුද්ධ ශාසන ඉතිහාසය තුල බෞද්ධ අපට වැදගත් වන කරුණු රාශියක් සිදුවී ඇත. ඒවා පහත පරිදිය,

• සම්බුද්ධ ශාසනයේ හි ප්‍රථම ධර්ම දූත හැට නම ධර්ම ප්‍රචාරයේ යෙදවියේ මෙම ඉල්  පුන් පොහොය දිනයේදීය. මෙම ධර්ම දූත හැටනමේ මූලිකත්වය දරා ඇත්තේ “අඤ්ඤාකොණ්ඩඤ්ඤ” මහ රහතන් වහන්සේ ඇතුළු “පස්වග” ශ්‍රාවකයන්ය.

• “තුන් බෑ ජටිලයන්” දමනය කිරීම සඳහා අප ලොව්තුරා බුදුපියාණන් වහන්සේ “උරුවෙල් දනව්ව” කරා වැඩමවීම.

• අප ලොව්තුරා බුදුපියාණන් වහන්සේගේ අගසව් “සැරියුත්” මහ රහතන් වහන්සේ තම මෑණියන්ගේ නිවසේදී පිරිනිවන් පෑම.

• “පසුවස්” පවාරණය හා කඨින චීවරය පූජා කළහැකි අවසන් දිනය යන ශාසනික කරුණු කාරනා හේතු කොටගෙන මෙම ඉල් පොහොය දිනය මුළු මහත් ලෝක වාසී බෞද්ධයින් හට වැදගත් වේ.

• එසේම මෙම උතුම් පොහොය දිනය තුල සියළුම බෞද්ධයින් හට වැදගත් වන තවත් විශේෂ සිදුවීමක් සිදු විය. එනම් මතු බුදුවන “මෛත්‍රී” බෝධි සත්වයන් අප ලොව්තුරා බුදු පියාණන් වහන්සේ වෙත විත් පැවදි වූයේ ඉල් පුර පසලොස්වක පොහොය දිනයකදීය. මෙසේ පැවදිවූ මෙම තෙරණුවන් උපසම්පදා ලැබ බුද්ධ ධර්මය මැනවින් හදාරා විශාල භික්ෂූ පිරිසකට අචාර්ය වරයා වූහ. වස් කාලයක් තුල වස් වැසූ මෙම තෙරණුවන් වහන්සේ වස් අවසන තම දායකයන් ගෙන් ඉතාමත් වටිනා උසස් තත්වයකින් යුත් වස්ත්‍ර යුගලයක් වස් වාසික චීවරය ලෙස ලැබූහ. ඉන් පසු මෙම තෙරුන් එම චීවර දෙකෙන් එකක් ගෙන බුදුපියාණන් වහන්සේ වැඩ සිටින ගඳ කිලියෙහි වියනක් කොට පූජා කළහ. අනෙක් චීවරය ගෙන තීරු වශයෙන් ඉරා මහ වියන් කෙලවර වටකොට එයද බුදුපියාණන් වහන්සේට පූජා කළහ. මහා සංඝයා වහන්සේ මැද සිටි මහ තෙරුන් ඇමතූ බුදුරජාණන් වහන්සේ “මහණ, ඔබ මේ මහා භද්‍ර කල්පයෙහි මෛත්‍රී නමින් සම්‍යක් සම්බුද්ධ වන්නේය ” යැයි පවසමින් බුදුරජාණන් වහන්සේ මෛත්‍රී බෝසතුනට නියත විවරන ලබාදුන් සේක.

එසේ නම් ඉල් පුන් පසලොස්වක පොහොයදින දී බෞද්ධ ශාසන ඉතිහාසයේ වැදගත් සිදුවීම් මෙලෙසය. මෙහි යම් යම් අඩුපාඩු, වැරදීම් වෙතොත් එවා නිවැරදි කරන ලෙස කාරුණිකව ඉල්ලා සිටිමි. 

ඔබ සැමට සම්මා සම්බුදු සරණයි !!! දළඳා සමිදු පිහිටයි !!!

..:: බිනර පුන් පොහොය දිනයේ සිදුවූ විශේෂ සිදුවීම් හා අවස්ථා ::..

තවත් පින්බර පොහොය දිනයක් ළග ළගම පැමිණේ. පෙර සේම මෙවරත් මෙම එළඹෙන පොහොය දිනයේ සිදුවූ පින්බර සුදුවීම් හා අවස්ථා මෙම ලිපියෙන් දැක්වේ.

• මෙම පුන් පොහොය දිනය මුලු මහත් ලෝක වාසී කාන්තා පාර්ශවය හට විශේෂ වූ පොහොය දිනයක් ලෙස හැඳින්විය හැක. ඒ මන්දයත්,  අප ලොව්තුරා බුදු පියාණන් වහන්සේ “විශාලා මහනුවර කූටාගාර ශාලාවේ” වැඩ වෙසෙන සමයේ “මහ ප්‍රජාපතී ගෝතමී” දේවිය හා “රෝහිනී” නදී තීරයේදී පැවදි වූ කුමාරුවන්ගේ භාර්යාවන් 500 දෙනෙක් කසාවත් හැඳ හිසකෙස් සිඳ “කිඹුල්වත්” පුරයේ සිට “විශාලා” මහනුවර දක්වා පැමිණ “අෂ්ට ගරු ධර්ම” පිළිගත් පසු, මුල්වරට භික්ෂුණී ශාසනය පිහිටුවීමට අප ලොව්තුරා බුදු පියාණන් වහන්සේ අනුදැන වදාලේ මෙම පුන් පොහොය දිනයේදී වීමය.

• අප ලොව්තුරා බුදු පියාණන් වහන්සේ පස්වග මහණුන් හට ධර්මය දේශනා කොට බුද්ධත්වයෙන් පසු ලැබූ පළමු වස්සාන ඍතුව “බරණැස් නුවර ඉසිපතනාරාමයේ” වැඩ වාසය කළේය.  මහා සංඝ රත්නයේ බිහිවීමත්, ධර්ම ප්‍රචාරයේ ආරම්භයත් මේ කාළය තුලදී  සිදුවී ඇති බවට පැරණි පොත පතෙහි සදහන් වේ.

• සියලු ශ්‍රී ලාංකිකයන් හට මෙම උතුම් පොහොය දිනය වැදගත් වන්නේ, “තපස්සු – භල්ලුක” වෙළඳ දෙබෑයන් විසින් ලොව්තුරා බුදු පියාණන් වහන්සේ ගේ “කේශ ධාතු” තැන්පත් කරනලද  “ගිරිහඩු සෑය” ඉදිකිරීමේ කටයුතු ද, බුදු පියාණන් වහන්සේගේ “ලාලාට ධාතු” තැන්පත් කර ඇති “සේරුවාවිල මංගල මහා සෑය” ඉදිකිරීමේ කටයුතු ද හා එහි වාර්ෂික පින්කමත් පවත්වන්නේ මෙම උතුම් පොහෝ දිනයේදී වීමය.

සේරුවාවිල  චෛත්‍ය රාජයාණන්

පින්තූරය ලබා ගත්තේ : http://www.lakehouse.lk/budusarana/2009/09/04/z_pic350-fea.jpg

ගිරිහඩු සෑය

පින්තූරය ලබා ගත්තේ: http://www.lakehouse.lk/budusarana/2008/09/22/z_pic350-fea.jpg

නැවත වරක් තවත් පින්බර පොහොය දිනයක තතු ඔබවෙත ගෙන එන අරමුණින් මෙම ලිපිය මා අවසන් කරමි. මෙම ලිපියෙහි කිසියම් තැනක වැරදි අඩුපාඩු ඇතොත් ඒවා පෙන්වා දෙන මෙන් පාඨක ඔබ සැමගෙන් කාරුණිකව ඉල්ලා සිටිමි.

ඔබ සැමට සම්මා සම්බුදු සරණයි !!! අයිය නායක දෙවි පිහිටයි !!!

උපාසක ඇත්තෝ

පෝයට සිල් ගන්න පන්සලට ගියහම තියෙන සීලෙත් කැඩෙනවා කියලා කතාවක් සමහර වෙලාවකට අහන්න ලැබෙනවා. මෙහෙම කියන්නෙ සිල් ගන්න යන්න කම්මැලි අය වෙන්නත් පුළුවන්. කොහොම නමුත් මේ කතාවෙ ඇත්ත නැත්ත බලන්න නම් පසලොස්වක පොහෝ දිනක, අටසිල් සමාදන් වෙන්න පන්සලකට යන්නම ඕනෙ. මිනිසුන්ගේ කාර්‍යබහුල ජීවිතත් එක්ක මෙවැනි සිත් නිවන කටයුත්තකට බොහෝවිට අවස්ථාව උදා වෙන්නෙ පොහොය දින වැනි නිවාඩු දිනකම තමයි. ඉතින් එලෙස ලැබෙන දුර්ලභ අවස්ථාවෙන් අප උපරිම ඵල නෙලා ගත යුතු නොවේද? නිතරම එහෙ මෙහෙ දුවන සිත එක තැනකට අරගෙන ධර්මයේ හැසිරෙන්නට ලද අවස්ථාව ඒ වෙනුවෙන්ම විතරක් කැප කරයි නම්, එදිනෙදා ජීවිතයේ සිදුවෙන, සිදුකරන දෑ මොහොතකට අමතක කර තුන් දොර සන්සුන් කර ගන්න හුරු වෙනවා නම්, සුළු දෙයටත් නොකිපී සැමට එක සේ මෛත්‍රී කරන්න අපිට පුළුවන් නම් … අපි හොයාගෙන යන නිවන වැඩි ඈතක නොවේවි.

පොහොය දිනට විහාරස්ථානයක් අද කොයි වගේද කියලා මෙනෙහි කරලා බලමු … උදෑසන සිල් සමාදන් වීමෙන් පසු ධර්ම සාකච්ඡා වල නියැලෙන කටයුතු ආරම්භ උනා. දහම් පාසලේ දරු දැරියනුත් විශාල සංඛ්‍යාවක් සිල් සමාදන් වී සිටිනු දැකීමත් සතුටට කරුණක්. උදේ වරුවෙ පොඩි උපාසක ඇත්තන්ටත් ගැලපෙන විදිහට විහාරස්ථනයේ පොඩි හාමුදුරුවො සරල ධර්ම දේශනයක් පැවැත්වුවා. බණ දේශනාවන් අතරතුර ලැබෙන ඉස්පාසුවේ උපාසක අම්මලගෙ ධර්ම සාකච්ඡා වලට සවන් දුන් පසු වියපත් කලට වැලඳෙන නවානූවක් රෝගාබාධ, ඒවාට ප්‍රතිකාර සහ ප්‍රතිකාර ලබා ගන්නට සුදුසු හොඳම වෛද්‍යවරුන් ගැනත් දැනගන්න ලැබුණා. එදින සිල් ගන්නට නොපැමිණි අය ගැනත්, එදින නොපැමිණිමට හේතුත් බොහෝ දෙනා අතර කතා බහ වුණා.

දහවල් දානය පිලිගන්වන්නට මොහොතකට පෙර එදින සිල් සමාදන් වූ දහම් පාසල් දරු දැරියන් ගේ නාම ලේඛණය ලකුණු කෙරීමේ කටයුත්ත යෙදුණා. ඒ ගැන අසල සිටි දහම් පාසල් අධ්‍යාපනය ලබන පුංචි උපාසක මහතාගෙන් ඇසූ විට දැනගන්න ලැබුණේ දහම් පාසලේ දරුවන්ට පෝදාට සිල් ගැනීම අනිවාර්‍ය කර ඇති බවත්, සිල් සමාදන් වෙන දරුවන්ගේ නම් ලකුණු කරන බවත්ය. එවන් නීති රීති හමුවේ වුවද බොහෝදෙනා සිල් සමාදන් නොවන බවත් ඔහුම පැවසීය. මෙවන් නීති රීති පැනවීමෙන් කිහිප දෙනෙකු හෝ යහමඟට පැමිණෙනවා නේදැයි සිල් සමාදන් වූ දරුවන් දෙස බලමින් තාවකාලිකව සතුටු වුණා.

සතුට තාවකාලික වුණේ දහවල් දානයෙන් පසුව එලැඹුණු ධර්ම දේශනාව වන විට ධර්ම ශාලාවෙන් අඩකට ආසන්න ප්‍රමාණයක් හිස්ව ගොස් ඇති බැව් දුටු විටයි. දහම් පාසල් සිසුන් බොහොමයක් ඒ වනවිටත් පෙනෙන්නට හිටියේ නැහැ. කලින් කතාබහ කල සිසුවාද පෙනෙන්නට නොවුණු බැවින් තවමත් රැඳී උන් සිසුවියකගෙන් විමසා සිටි විට ” ආ… ඒගොල්ලො නම් ලකුණු කලාට පස්සෙ පනිනවා” යැයි ඇඟට පතට නොදැනී පැවසුවේ මෙහි බරක් පතලක් නොදන්නා බැවින් විය යුතුය. දරුවන්ගේ කැමැත්තක් නැතිනම් හොද වැඩකට වුවද බලෙන් පෙළඹවීම අනතුරුදායක බව වැටහෙන්නෙ මෙවිටයි. සිල් පවාරණය කරන්නෙවත් නැතිව මේ දරුවන් පන්සලෙන් පැන යති. විටෙක එය නොදැනුවත් කමත්, ළමා වියේ දඟකාරකමත් යැයි කියා හිතහදා ගත හැක. එහෙත් ඔවුන් නොදැනුවත්කමින් කරන වරද පහදාදෙන්නට යමෙක් සිටිය යුතුය. යහපත් කටයුතු වලට දරුවන් ආයාසයෙන් පොළඹවනු, නීති රීති පනවනු වෙනුවට ඔවුනට සීලය ආරක්ෂා කිරීමේ වැදගත් කම හා එහි වටිනා කම පහදාදෙයි නම් දරුවන් අතින්  සිදුවන මේ වැරදි මගහරවාගත හැක.

සවස් යාමය වෙනතුරු විහාරස්ථානයේ තත්වය ඉතා සන්සුන්ය. සාමකාමී, සිත් නිවන සුළුය. ධර්ම දේශනා සහ භාවනා වැඩසටහන් වලදී ඉතාමත් හරවත්, ගිහි බොදු ජීවිතයට ප්‍රයෝජනවත් කරුණු රැසක් සාකච්ඡාවට බදුන් විය. සිල් පවාරණයෙන් අනතුරුවත් බොහෝ දෙනා රැදී සිටින්නේ හවස බුද්ධ පූජාවටද සහභාගි වී රාත්‍රී ධර්ම දේශනයට සවන් දෙන අදහසිනි. බුද්ධ පූජාව සැකසීමේ වගකීම දහම් පාසල් දරු දැරියන්ගේය. ඔවුන් එය විනෝදයෙන්, සැහැල්ලුවෙන් වුවද පිලිවෙලකට කරගෙන යති. සිල් පවාරණය කල උපාසක අම්මලා කිහිප දෙනෙක් මෙතැනට පැමිණෙන්නේ එවිටය. ඔවුන් විහාරස්ථානයේ දායක සභාවේ ප්‍රබල සාමාජිකයන් බව හැසිරීම සහ කතාබහෙන් අපට පසක් කරවයි. උපාසක අම්මලාගේ පැමිණීම දරු දැරියන්ට රුස්සන්නේ නැත. ඒ එතෙක් වෙලා ඔවුන් කරගෙන ආ කටයුතු උපාසක අම්මලාගේ යටතට ගනිමින් හිටිහැටියේ ඔවුන් දරුවන්ට අණසක පතුරන්නට තබා ගත් බැවිනි. බුද්ධ පූජාව සැකසීම, දරුවන් සකස් කල පිරිකර නැවත සැකසීම, හැමදෙයකම අඩුපාඩු විවේචනය විනා එම අඩුපාඩු හදාගන්නට උපදෙස් නොදීම හමුවේ මැලවුණු මුහුණින් යුතුවූ දරුවන් එකා දෙන්නා බැගින් මල් ආසනය මගහැර යයි. ටික වේලාවකට පසු බුද්ධ පූජාව සකසන්නට වත් තරුණ පරපුර තුල උනන්දුවක් නොවන තරම කියමින් අද කාලයේ හැදෙන දරුවන්ට අවලාද නගන්නේ මීට පැයකට පමණ පෙර අෂ්ඨාංග ශීලයේ පිහිටි උපාසක ඇත්තන්මය.

බුද්ධ පූජාව අවසන් විය. රාත්‍රී ධර්ම දේශනය ඇරඹිණි. හැන්දෑවේ පන්සලට ගොඩවැදුනු ගිහි පිරිසෙන් බොහෝ දෙනෙක් ධර්ම ශ්‍රවණයට සූදානම්ය. ස්වාමින් වහන්සේ ධර්ම දේශනය අරඹයි. ගැහැණු දරුවන්ගේ ඇදුම් පැලදුම්, පිරිමි දරුවන්ගේ කොණ්ඩා මෝස්තර, මව්බස අමතක වීම, ජංගම දුරකථන උන්මාදය, දෙමාපියන්ගෙන් මීට ලැබෙන අනුබලයන්, මෙගා නාට්‍ය, රන් දෙපැය ආදී කලින් කලට සමාජයේ හටගන්නා නොයෙකුත් රැලි විවේචනය වෙද්දී රැල්ලට හසුවූ ගිහි පිරිස මුහුණු සගවා ගන්නට උත්සාහ කරති. එහෙත්  වත්මන් සමාජය දිනෙන් දින සංකර වීම සහ ඒ හරහා සමාජ සාරධර්මයන් අභාවයට යාම පිලිබද එතනින් එහාට ඔවුන් තැකීමක් කරනවාද යන්න සැකයක් ඇතිවේ. මේ අයුරින් ධර්ම දේශනය නිමා වෙයි. දහම් ඇසූ ගිහි ජනයා නිවෙස් බලා යන අතර රැල්ලට හසුවූ ගිහි පිරිසේ බොහෝ දෙනා වෙතින් අසන්නට ලැබෙන්නේ සමාන වචන පෙලකි …. “ශෝක් බණ ටික” ….? එහෙත් ඊලග පෝයට පන්සල් එද්දිත් ඔවුන් පෙර පරිදිමය.

යන්නන් වාලේ ධර්ම මාර්ගයේ යනු වෙනුවට අර්ථාන්විතව ධර්මයේ හැසිරී නිවන කරා ගමන් කිරීමට අපේ සැදැහැවතුන් යොමු කිරීම මෙම ලිපියේ ප්‍රධාන අරමුණයි. පෝදා  විහාරස්ථානයක සිල් සමාදන් වනවිට අප වෙසෙන බාහිර ලෝකයෙන් මිදී අප ආරක්ෂා කරන සීලය කෙරෙහි සිත් පිහිටුවා ගැනීම නොකරයි නම් අපේ වෑයම අසාර්ථක වෙයි. මෙත්තා,  කැරුණා, උපේක්ෂා ආදී ගුණයන් හුරු පුරුදු නොකරයි නම් අපි දහමින් ඈතට යයි. තැනට සුදුසු ලෙස, ගැලපෙන ලෙස අදින්නට පලදින්නට, හැසිරෙන්නට නොදනී නම් සමාජයට ගිය තැන නානාප්‍රකාර ගැටළුද ඇතිවේ. ලද මිනිස් ජීවිතය අරුත්සුන් කටයුතු වලට යොමු කරයි නම් ඉන් අපටත්, අප වෙසෙන සමාජයටත් සෙතක් නොවෙයි.  එබැවින් ලද අවස්ථාවෙන් උපරිම ප්‍රයෝජන ගෙන කුසල්හි නිරත වන අතරම සාරධර්මයන් පිරිපුණ් යහපත් මෙන්ම බුද්ධිමත් සමාජයක්  ගොඩනැගීමට අපි වෙහෙසිය යුතුය.

..:: නිකිණි පුන් පොහොය දිනයේ සිදුවූ විශේෂ සිදුවීම් හා අවස්ථා ::..

නිකිණි පුන් පොහොය දිනය බෞද්ධ අප කාටත් කිහිප ආකාරයකින් වැදගත් වේ.  අප බුද්ධ ශාසනයේ, ශාසනික ප්‍රතිපත්තිවලට අනුව බෞද්ධ භික්ෂූන් වහන්සේලාට “වස්” එළඹීමට දින දෙකක් ඇත. එනම් “පෙර වස් හා පසු වස්” යනුවෙනි. මෙයින් පසු වස් එළඹෙනුයේ නිකිණි පොහොයටයි.

• කොසොල් නුවර “උදේනි” නම් වැසියකු වස් කල කළ ඇරයුමකට භික්ෂූන් නොවැඩිය වග රජගහ නුවර වැඩසිටි අප ලොව්තුරා බුදු පියාණන් වහන්සේට සැළවිය. භික්ෂූන් වහන්සේ නමක් වස් එළඹ සිටියද සතියක් ඇතුලත ආපසු පැමිණෙන අදිටනින් වස් සීමාවෙන් පිටතට යා හැකි බවට සැළෙන “සත්තා හකරණය” නම් වූ පනත අප බුදු පියාණන් විසින් දේශනා කරන ලද්දේ මෙම නිකිණි පොහොය දිනකදීය.
• සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණයෙන් සිව්වන මස දෙවන දා එනම් නිකිණි මස අවදියවක්දා රජගහ නුවර “වේහාර පර්වතයෙහි සප්තපර්ණී ගුහාද්වාරයේ” මහා කාශ්‍යප මහරහතන් වහන්සේගේ ප්‍රධානත්වයෙන් පන්සියයක් මහ රහතන් වහන්සේලාගේ සහභාගිත්වයෙන් “පඤ්චසතිකා විනයසංගීති” නමින් දැක්වෙන ප්‍රථම ධර්ම සංගායනාව ආරම්භ කළේද මෙම උතුම් නිකිණි පොහොය දිනයේය.
• මෙම උතුම් නිකිණි පොහොය දින සුදුවූ තවත් වැදගත් සිදුවීමක් වනුයේ සම්බුද්ධ ශාසනයේ ධර්ම භාණ්ඩාගාරික වශයෙන් සිටි “ආනන්ද තෙරණුවන්” අරහත් ඵලය ලැබීමයි. මෙය නිකිණි පොහොයදා අළුයම සිදු විය.
• බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ලලාට ධාතුව තැන්පත් කර ඇති සේරුවිල චෛත්‍යය තැනීම ඇරඹුනේද නිකිණි පොහෝ දිනකයි.

මෙලෙස නිකිණි පොහොය දින සියළු ලෝක සත්වයාට හිතසුව පිණිස යහපත පිණිස සිදුවූ සිදුවීම් මෙසේය. මෙම ලිපියෙහි යම් වැරදි අඩුපාඩු වෙතොත් ඒ පිළිබදව අප දැනුවත් කරන මෙන් කාරුණිකව ඉල්ලා සිටිමි.

සබ්බ දානං ධම්ම දානං ජිනාතී.
(සියලුම දාන වලට වඩා ධර්ම දානය උතුම් වේ)

ඔබ සැමට සම්මා සම්බුදු සරණයි !!! දළඳා සමිදු පිහිටයි !!!

..:: අධි වෙසක් පොහොය ::..

මෙම වසරේ දී හෙළයෙ මහා මංගල්‍ය වන වෙසක් උළෙල “අධි වෙසක්”  හා “වෙසක්” ලෙසට පොහොයවල් දෙකක් අපට නුපුරුදු ආකාරයට යෙදී ඇති බව අප සැම දන්නා කරුණකි. මෙයට හේතුභූත වූ කාරණා කිහිපයක් ඇත. පළමුවෙන්ම සඳහන් කරන්නම් මා දන්නා ආකාරයට අධි පොහොයක් යනුවෙන් හදුන්වන්නෙ කුමන පොහොයකටද කියා.

“යම් මාසයකට පොහොය දිනවල් දෙකක් යෙදේද ඒ යෙදෙන දෙවැනි පොහොය ඉදිරියෙන් “අධි(අමතර)” යන්නෙන් සඳහන්වෙයි”. (උදාහරණයක් ලෙස ගතහොත් “අධි වෙසක්, අධි පොසොන්” ලෙසින්.)

දැන් මා සඳහන් කරන්නම් මා දන්නා ආකාරයට මෙලෙස අධි පොහොයක් යෙදෙන්නෙ ඇයි කියා. වර්තමානයේ අප සැම භාවිතා කරනු ලබන දින දර්ශනය හදුන්වන්නේ “ග්‍රෙගෝරියන් දින දර්ශනය” යනුවෙනි. මෙම දින දර්ශනයෙහි අංකනයන් සිදු කරනු ලබන්නේ “ජේසුස්” වහන්සේගේ උපත සිදුවූවා යැයි සාම්ප්‍රදායිකව පිළිගැනෙන වසර හා සූර්‍ය්යාගේ ගමන් මාර්ගය මගය. නමුත් අපගේ හෙළ මුතුන් මිත්තන්  අතීතයේ භාවිතා කළේ “චන්ද්‍ර මාස” ක්‍රමය එසේත් නොමැතිනම් “ලූනර් දින දර්ශනයයි”. මෙම චන්ද්‍ර මාස දින දර්ශනය අඩුපාඩු අතින් ඉතාමත් අවම හා  සෞරග්‍රහ මණ්ඩලය පිළිබදව මනා අවබෝධයකින් යුක්තව සාදන ලද්දකි. මේ ආකාරයෙන් චන්ද්‍ර මාස දින දර්ශනයට අනුව අපට මෙලෙස අධි පොහොය දිනයන් යෙදෙන්නෙ නැත. චන්ද්‍රමාස දින දර්ශනයට අනුව නිවැරදි වෙසක් දිනය රටින් රටට, සම්ප්‍රදායෙන් සම්ප්‍රදායට වෙනස් වේ.

බෞද්ධ දින දර්ශනය අනුගමනය කරන ථෙරවාදි බෞද්ධ රටවල එය නියම වන්නේ පසළොස්වක උපෝශත දිනයටයි. (සිරිතක් වශයෙන් පස් වැනි හෝ හය වැනි චන්ද්‍ර මාසය) චීනයේ එය යෙදෙන්නේ චීන චන්ද්‍ර දින දර්ශනයේ හතර වැනි මාසයේ පළමු පසළොස් වක දිනයටයි. බටහිර ග්‍රෙගරියන් දින දර්ශනයට අනුව එම දිනය වසරින් වසර වෙනස් වන නමුත් සාමාන්‍යයෙන් අප්‍රේල් හෝ මැයි මාසයට යෙදේ.

බොහෝ ආසියානු කලාපීය රටවල වල එරට ආණ්ඩුන් විසින් මෙම උතුම් තෙමඟුල සිදුවූ දින ප්‍රසිද්ධ නිවාඩු දිනයක් ලෙස ප්‍රකාශයට පත්කොට ඇත. (උදාහරණ ලෙස ශ්‍රී ලංකාව, නේපාලය, තායිවානය, හොං කොං, ඉන්දුනීසියාව, වියට්නාමය, තායිලන්තය, සිංගප්පූරුව, මියැන්මාරය(භූතානය), මැලේසියාව)

මෙම ලිපිය සඳහා මා හට නොමසුරු දායකත්වය ලබාදුන් “චන්දිමා සොයුරියටත්, දුටුගැමුණු සොයුරාටත්, චේතියා සොයුරියටත්” මාගේ ස්තුතිය පුදමි. මේ ලිපියෙහි කුඩා හෝ අඩුපාඩුවක්, වැරැද්දක් වේනම් ඒ පිළිබදව මා දැනුවත් කරන මෙන් කාරුණිකව ඉල්ලා සිටිමි.

ඔබ සැමට සුභම සුභ වෙසක් මංගල්‍යයක් වේවායි පතමි. සම්මා සම්බුදු සරණයි !!! දළඳා සමිදු පිහිටයි !!!

..:: වෙසක් පුන් ප්හොය දිනයේ සිදුවූ විශේෂ සිදුවීම් හා අවස්ථා ::..

වෙසක් පුන් පොහොය දිනය සියළු ලෝකවාසී බෞද්ධ ජනතාවට ඉතාමත් වැදගත් වන පොහොය දිනයක් බව අප සැම හොදින් දන්නා කරුණකි. මෙම පොහොය දිනය දකුණු ආසියානු හා අග්නිදිග ආසියාතික රටවල් බොහෝවිට ඉතා උත්සවාකරයෙන් සමරති. එම නිසා මෙම උතුම් පොහොය ඒ ඒ රටවල සමරන දින වකවානු වෙනස් වේ.  උදාහරණයක් ලෙස ගත් විට ථේරවාදී බෞද්ධයන් අනුගමනය කරනු ලබන දින දර්ශනයට  අනුව වෙසක් පොහොය යෙදෙන්නේ පුර පසලොස්වක පොහොය දිනයකටයි. ඒහා සමානව ඒ ඒ රටවල දින දර්ශන වලට අනුව පොහොය යෙදෙන දිනය වෙනස් වේ.

චිනයෙ චන්ද්‍ර දිනදර්ශනය අනුව වෙසක් පොහොය යෙදෙන්නේ එහි හතරවන මාසයෙ අටවෙනි දිනය දායි. අපරදිග ජොර්ජියානු දින දර්ශනය අනුව අප්‍රේල් සහ මැයි මාසයන්හි වෙසක් දිනය යෙදෙන නමුත් එය අවුරුද්දෙන් අවුරුද්දට වෙනස් වේ.

තායි බුදුදහමේ ධම්මයුතිකා සහ මහායානික පාර්ශව වර්ෂ 2009 සඳහා වෙසක් දිනය සමරනු ලැබුවේ මැයි 08 වනදායි එදින ශ්‍රි ලංකවෙද වෙසක් දිනය සමරනු ලැබිය.මැයි 09 වන දින වර්ෂ 2009 සඳහා සින්ගප්පුරුවේ වෙසක් දිනය යෙදී තිබුණි.

• සිදුහත් බෝසතානගේ උපතත්, ලොව්තුරා බුදු පියාණන් වහන්සේගේ බුදු වීම හා පිරිණිවන් පෑමත් යන උතුම් තෙමඟුල සිදුවූයේ මෙම වෙසක් පුර පසලොස්වක පොහොය දිනයේදීය. ලෝ වාසී බහුතර බෞද්ධ ජනතාව වෙසක් පොහොය දිනයේ දී කටයුතු කරන්නේ මෙම උතුම් තෙමඟුල මුල් කොටගෙනය.

• ශ්‍රී ලංකාවාසී සියළු බෞද්ධයන් හට තවත් ලෙසකින් මෙම උතුම් පොහොය දිනය වැදගත් වේ.  ඒ මන්ද අප ලොව්තුරා බුදු පියාණන් වහන්සේ බුද්ධත්වයෙන් අට වසරකට පසු ශ්‍රී ලංකාවේ “කැළණියට” වැඩම කිරීම හා ඒ පැමිණීමත් සමඟම “සුමන සමන්” දිව්‍යෝත්තමයාගේ ආරාධනය පිළිගෙන “සමනල” කන්ද මුදුනෙහි සිරිපත්ල සටහන් කිරීමද, මේ පොහොය දිනය තුළදී සිදුවීමයි.

• තවද “විජය” කුමරු ඇතුළු පිරිස ලක්දිවට පැමිණීමත්, “දෙවන පෑ තිස්” රජුට “ධර්මාශෝක” රජු විසින් “යුව රජ” ලෙසට  දෙවන වරට අභිෂේක ලබා දීම හා “දුටුගැමුණු” රජතුමා “රුවන්වැලි” මහ සෑයේ වැඩ ආරම්භ කිරීම හා එහි බිම සකස් කිරීමත් යන විශේෂ අවස්ථා මෙම උතුම් වෙසක් පොහොය දිනයේදී සිදුවිය.

මෙම වෙසක් පුන් පොහොය දිනය ලෝක බුද්ධ ශාසනයේ ඉතා වැදගත් වූ පොහොය දිනයක් ලෙස හැදින් විය හැක.

මාතින් ගිලිහුනු කරුණක් හෝ වැරදි අඩුපාඩුවක් වේනම් ඒ පිළිබදව මා දැනුවත් කරනමෙන් ඉල්ලා සිටිමි.

ඔබ සැමට සම්මා සම්බුදු සරණයි !!! ශ්‍රී මහා බෝධීන් වහන්සේගේ පිහිටයි !!!