සඳ කිඳුරු දා කව

සඳ කිඳුරු දා කව කුරුණෑගල යුගයට අයත්වන ඉතා අගනා කාව්‍යමය සාහිත්‍ය නිර්මාණයක්
වන අතරම එය විල්ගමුවේ සංඝරාජ හිමියන් විසින් රචනා කරන ලදැයි සදහන් වේ. මෙම
කාව්‍ය නිර්මාණය සිවුපද ආරය ජාතක කථා සදහා හදුන්වාදීම සදහා පෙරමුණ ගන්නා ලදැයි
යන්න විද්වත් මතය වී තිබේ. ඉතා සරල බස් වහරක් යොදා ගනිමින් රචිත මෙය පද්‍ය
433කින් සමන්විත වේ. ස්වාමි භක්තිය හා එහි වටිනාකම පිළිබඳ කියවෙන මෙය බෝසත්
චරිතයේ සඳ කිඳුරු ජාතක කතාව සරළ බසින් උපමා උපමේය සහිතව ගැමි කාන්තාවන්
අරමුණු කොටගෙන ලියනා ලද්දක් බව මෙහි ඇති පඳ්‍ය දෙස බැලීමෙන් පසක් කරගත හැක.

සද කිඳුරු දා කවෙන් උපුටා ගන්නා ලද කවි කිහිපයක්.

ඇදගත් තදින් විදි සැර නොවැරදී                වැ ද
හියපත් මුවෙන් වැම්මෙන ලේ හැලි          නොම ඳ
බලවත් දුකින් වලපින හිමි නුඹ                  වැල  ඳ
මගෙ නෙත් දියෙන් සේදී ගෙනැ ගියේ       වෙ ද

මෙම කවියෙන් කිඳුරා හට වැදුනා වූ අනපේක්ෂිත හීසර පහරින් ගලනා වූ රුහිරු දහරාව දැක
බියෙන් මුසපත් වූ කිඳුරිය තම ආදරණීයයා වෙනුවෙන් වැලපෙන අන්දම කියාපායි.

සිප බඳ කොමළතින් මුව වී පොවා     පියා
සැප විඳ කලක් සමඟවැ මන පිනා      පියා
ලප සද ලෙසින් උන් මගෙ හිමි මරා    පියා
අප අද කුමට වෙන් කැරැපීද පා            පියා

මෙයින් කිඳුරා හා කිඳුරිය අතර තිබුනාවූ ආදර බැදීමෙහි වූ ශක්තිමත් බවත් රජුගේ අදහසට
විරුද්ධව තම හිමි කිඳුරා වෙත වූ අකලංක පති භක්තිය එලෙසින්ම පවත්වාගනිමින් ජීවත්
වන කිඳුරිය ගැන අපූරුවට විග්‍රහ කෙරේ.

දිසි ගඟුලැල්ලේය කෙළැ             සිහිලැල්ලේයා
තුරු සෙවණැල්ලේය මඳ              පවනැල්ලේයා
නුඹ සහ වැල්ලේය මල් පෙති      තිල්ලේයා
උන් මට ලොල්ලේය දැන්            ළතැවූල්ලේයා

කිඳුරිය තම පෙම්බර සැමියා සමඟ ගතකල සුන්දර ජීවිතය පිළිබදවත් කිඳුරියගේ රුවට
ලොල් බැඳ කිඳුරාට හී සැර විදි රජුද කිඳුරියගේ පතිභක්තිය හමුවේ ළතැවෙන අන්දම මෙම
කවියෙන් මොනවට විස්තර කෙරේද.

උපුල් කඩා ගෙනැ කනලා        සුපුල්වන
ළකල් කුසුම් දම් කරැලා           එකල්වන
නිමල් මෙ නුඹ සහ විඳි සැප    විපුල්වන
සිහිල් සෙවණැ උන් මට මේ    තැවුල්වන

මෙම පද්‍ය නිර්මාණයෙන්ද කිඳුරා හා කිඳුරියගේ අතීත ජීවිතයේ සුන්දර බවද කිඳුරාගේ
නිසසල දේහය අභිමුව කිදුරියගේ වැලපිල්ලද අපූරුවට විස්තර කෙරේ.

නිදුකින් සමඟ පෙම් බැඳැ සැප විඳැ       සොඳිනේ
බසෙකින් විතර වෙනසක් නොවැ         ඉඳින දිනේ
දියෙකින් නැගුණු ගින්නක් මෙන්         වියැ මෙ දිනේ
ඉතිකින් කෙසේ වෑවෙම් දෝ හිමි          සඳිනේ

අවසානයේදී කිඳුරිය තම මියගිය ස්වාමියා වෙනුවෙන් කරන්නාවූ කන්නලවුව සඳහා මෙම
පැදිපෙළ වෙන්වී ඇති අතරම මුළු පද්‍ය පන්තිය පුරාවටම පැතිර පවත්නාවූ බිරිදක් කෙරෙන්
ස්වාමියා කෙරේ විද්‍යාමාන වන පතිභක්තියේ අපූර්වත්වය  ඉතාම සරළ බස් වහරකින්
විස්තර කර තිබීමෙන් ඕනෑම කාන්තාවක්, පෙම්වතියක් හෝ භාර්‍යාවක් මෙය තම ජීවිතයේ
ජීවන අත්පොතක් බවට පත්කර ගැනීමට ඇති හැකියාව ඉතාම අගනේය.